اعمال شب بیست هفتم ماه مبارک رجب

اعمال شب و روز عید مبعث

شب مبعث از شب ‌های متبرّکه است و برای آن اعمالی ذکر کرده‌اند:

1- در مصباح از حضرت ابوجعفر امام جواد علیه السلام روایت شده که فرمود در رجب شبى است که از آنچه که بر آن آفتاب می‌تابد؛ بهتر است و آن شب بیست و هفتم رجب است که در صبح آن پیغمبر خدا صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ آله به رسالت مبعوث گردید و براى آن شب اعمالی است که اگر شیعه‌ ای از ما آن اعمال را در آن شب انجام دهد اجر عمل شصت سال می‌برد. خدمت آن حضرت عرض شد که عمل در آن شب چیست فرمود: پس از نماز عشاء هر ساعتى از شب را تا پیش از نیمه آن که بیدار شو و دوازده رکعت نماز اقامه کن و در هر رکعت حمد و سوره‌اى از سوره‌هاى کوچک مفصّل (و مفصّل ازسوره محمّد است تا آخر قرآن) بخوان. نمازها دو رکعتی هستند. پس از هر دو رکعت بعد از سلام؛ هفت مرتبه سوره حمد، هفت مرتبه مُعَوَّذَتَیْن، و سوره‌های توحید و قُلْ یا اَیُّها الْکافِرُونَ هر کدام هفت مرتبه، و سوره قدر و آیة الکرسى هر کدام را هفت مرتبه بخوان. و بعد از اتمام نماز دعای ذیل خوانده شود:

اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى ؛ ستایش خاص خدایى است که

لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى الْمُلْکِ وَ لَمْیَکُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ نگیرد فرزندى و نیست براى او در فرمانروایى شریکى و نیست برایش یاورى از

الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبیراً اَللّهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِمَعاقِدِ عِزِّکَ عَلَى اَرْکانِ؛ خوارى و به بزرگى کامل بزرگش شمار خدایا از تو خواهم به حق چیزهایى که موجبات عزتت بر پایه هاى؛ عَرْشِکَ و َمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ وَ بِاسْمِکَ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ؛ عرشت مى باشد و به حق سرحد نهایى رحمتت از کتابت و به نام بزرگتر بزرگتر

الاْعْظَمِ وَ ذِکْرِکَ الاْعْلىَ الاْعْلىَ الاْعْلى وَ بِکَلِماتِکَ التّامّاتِ اَن ْ؛ بزرگترت و به حق ذکرت که والاتر و برتر و اعلى است و به کلمات تام و تمامت که تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اَنْ تَفْعَلَ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ.

پس بخوان هر دعائى درود فرستى بر محمد و آلش و انجام دهى درباره من آنچه را تو شایسته آنى.

2- انجام غسل در این شب مستحبّ است.

3- زیارت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام که افضل اعمال این شب است.

ابو عبدالله محمد بن بطوطه یکى از علماء اهل سنت است و در ششصد سال پیش از این زمان زندگی می‌کرده است. وی در سفرنامه خود که معروف است به رحله ابن بطوطه روی توُرود خود از مکه معظمه به نجف اشرف را ذکر کرده است. وی می‌نویسد اهل این شهر تمامى رافضى(شیعه) هستند و از براى این روضه مبارکه کراماتى ظاهر شده از جمله آن که در شب بیست و هفتم ماه رجب که نام آن شب نزد اهل آنجا لَیْلَةُ الْمَحْیا است از عراقین و خراسان و بلادِ فارس و رُوم هر شَل و مفلوج و زمین‌گیرى که هست را به حرم می‌آورند که تعداد آنها قریب سى چهل نفر است. این مبتلایان را پس از نماز عشاء مى‌آورند را کنار ضریح مقدّس و مردم جمع مى‌شوند و منتظرند که خوب شدن و برخاستن آنها را ببینند. این جماعت مردم بعضى نماز مى‌خوانند و بعضى ذکر مى‌گویند و بعضىقرآن تلاوت مى‌کنند و بعضى تماشاى روضه مى‌کنند تا آن که نصف یا دو ثلث بگذرد. از شب آن وقت جمیع این مبتلایان و زمین گیران که قادر به حرکت و برخاستن نبودند برمی‌خیزند در حالی که صحیح و تندرست مى‌باشند و بیماری در آنها وجود ندارد و مى‌گویند "لا اِلهَ اِلا اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ عَلَىُّ وَلىّ ُاللّهِ و این امریست مشهور است.

من خودم آن شب را در آنجا درک نکرده ‌ام لکن از مردم ثقه که اعتماد بر قول آنها بود شنیدم و هم دیدم در مدرسه‌اى که مهمانخانه آن حضرت است سه نفر زمینگیر که قادر به حرکت نبودند یکى از اهل روم و دیگرى از اهل اصفهان و نفر سوم از اهل خراسان بود. از آنها پرسیدم چگونه شما خوب نشده‌اید و اینجا مانده‌اید؟! گفتند ما به شب بیست و هفتم نرسیده‌ایم و همین جا مانده‌ای شب بیست و هفتم آینده که شفا بگیریم و از براى این شب بسیاری از مردم شهرها جمع مى‌شوند و بازار بزرگى اقامه مى‌شود تا مدّت ده روز فقیر گویدی مبادا استِبْعاد کنى این مطلب را همانا معجزات و کراماتى که از این مشاهد مشرّفه بروز کرده و به تواتر رسیده زیاده از آن است که احصا شود و در ماه شوّال گذشته سنه هزار و سیصد و چهل و سه در حرم مطهّر حضرت ثامن الا ئِمّة الهُداة و ضامِنُ الاَمَّةِ العُصاةِ مَوْلانا اَبُو الْحَسَنِ عَلِىُّ بْنُ مُوسى الرِّضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِ سه نفر زن که هر کدام به سبب مرض فلج و نَحْو آن زمینگیر شده بودند و اطبّاء و دکترها از معالجه آنها عاجز شده بودند شفا یافتند و این معجزات از آن قبر مطهّر بر همه واضح و آشکارا گردید مانند نمودار شدن خورشید در آسمان. مثل باز شدن دَرِ دروازه نجف اشرف بر روى عرب‌هاى بادیه و به حدِّى این مطلب واضح بود که نقل شد دکترهایى که مطلّع بر مرض‌هاى آن زن‌ها بودند تصدیق نمودند با آن که در این باب خیلى دقیق بودند بلکه بعضى از آنها تصدیق خود را بر شفاء آنها نوشتند. وَ لَقَدْ اَجادَ شَیْخُنا الحُرُّ العامِلى فى اُرْجُوزَتِهیِ

4-شیخ کفعمى در بلد الامین فرموده که در شب مبعث این دعا را خوانده شود:

"اَللّهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِالتَّجَلِىِ الاْعْظَمِ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ مِنَ الشَّهْرِالْمُعَظَّمِ وَالْمُرْسَلِ؛ خدایا از تو می‌خواهم به حق بزرگترین تجلى (تو) در این شب از این ماه بزرگ و به حق آن فرستاده الْمُکَرَّمِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اَنْ تَغْفِرَ لَنا ما اَنْتَ بِهِ مِنّا اَعْلَمُ؛ گرامى که درود فرستى بر محمد و آلش و بیامرزى براى ما آنچه را تو بدان از ما داناترى یا مَنْ یَعْلَمُ وَلا نَعْلَمُ اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فى لَیْلَتِنا هذِهِالَّتى بِشَرَفِ؛اى که مى‌دانى و ما نمى‌دانیم خدایا مبارک گردان بر ما در این شبى که بهواسطه شرافتالرِّسالَةِ فَضَّلْتَها وَبِکَرامَتِکَ اَجْلَلْتَها وَبِالْمَحَلِّالشَّریفِ اَحْلَلْتَها؛رسالت آن را فضیلت دادى و به کرامت خویش بزرگش کردى و به جاى باشرافتى درشآوردىاَللّهُمَّ فَاِنّا نَسْئَلُکَ بِالْمَبْعَثِ الشَّریفِ وَالسَّیِّدِاللَّطیفِ وَالْعُنْصُرِ؛خدایا پس از تو خواهیم به آن بعثت شریف و آن آقاى بالطف و عنصرالْعَفیفِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَ اَنْ تَجْعَلَاَعْمالَنا فى هذِهِ؛پارسا که درود فرستى بر محمد و آلش و قرار دهى اعمال ما را درایناللَّیْلَةِ وَفى سایِرِ اللَّیالى مَقْبُولَةً وَذُنُوبَنا مَغْفُورَةًوَحَسَناتِنا؛شب و در سایر شب‌ها پذیرفته درگاهت و گناهانمان را آمرزیده و نیکی‌هایمان راموردمَشْکُورَةً وَسَیِّئاتِنا مَسْتُورَةً وَقُلوُبَنا بِحُسْنِ الْقَوْلِمَسْرُورَةً؛قدردانى و بدی‌هایمان را پوشیده و دل‌هامان را به گفتار نیکخرسندوَاَرْزاقَنا مِنْ لَدُنْکَ بِالْیُسْرِ مَدْرُورَةً اَللّهُمَّ اِنَّکَتَرى وَلا تُرى؛و روزی‌هایمان را از نزد خود به آسانى فراوان، خدایا تو مى‌بینى ولى خودتدیده نمى‌شوىوَاَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الاْعْلى وَاِنَّ اِلَیْکَ الرُّجْعى وَالْمُنْتَهىوَاِنَّ لَکَ؛و تو در بلندترین دیدگاهى و بهطور مسلم بازگشت و پایان بهسوى توستوالْمَماتَ وَالْمَحْیا وَاِنَّ لَکَ الاْخِرَةَ وَالاُْولى اَللّهُمَّ اِنّانَعُوذُ بِکَ اَنْ؛مرگ و زندگى بهدست تو است و انجام و آغاز از آن تو است خدایا ما به تو پناهمى‌بریم ازنَذِلَّ وَنَخْزى وَاَنْ نَاءتِىَ ما عَنْهُ تَنْهى اَللّهُمَّ اِنّانَسْئَلُکَ الْجَنَّةَ؛خوار شدن و رسوایى و دست زدن به کارى که تو آنرا قدغن کرده‌ا‌ى خدایا ما ازتو درخواست بهشت رابِرَحْمَتِکَ وَنَسْتَعیذُ بِکَ مِنَ النّارِ فَاَعِذْنا مِنْهابِقُدْرَتِکَ وَنَسْئَلُکَ مِنَ؛به رحمتت داریم و پناه جوییم به تو از آتش دوزخ پس ما را به قدرت خویش ازآتش پناه ده و از توالْحُورِ الْعینِ فَارْزُقْنا بِعِزَّتِکَ وَاجْعَلْ اَوْسَعَ اَرْزاقِناعِنْدَ کِبَرِ سِنِّنا؛حور العین درخواست کنیم پس به عزت خویش روزیمان گردان و وسیع‌ترین روزى ما رادر هنگام پیرى ما قرار دهوَاَحْسَنَ اَعْمالِنا عِنْدَ اقْتِرابِ اجالِنا وَاَطِلْ فى طاعَتِکَ وَمایُقَرِّبُ؛و بهترین اعمال ما را هنگام نزدیک شدن مرگمان مقرر دار و طولانى کن عمر مارا در طاعت خود و در آنچه موجب تقرباِلَیْکَ وَیُحْظى عِنْدَکَ وَیُزْلِفُ لَدَیْکَ اَعْمارَنا وَاَحْسِنْ فىجَمیعِ؛درگاهت شود و سبب بهره‌مندى نزد تو و نزدیکى تو گردد و در تماماَحْوالِنا وَاُمُورِنا مَعْرِفَتَنا وَلا تَکِلْنا اِلى اَحَدٍ مِنْخَلْقِکَ فَیَمُنَّ عَلَیْنا؛احوال و کارهاى ما معرفتمان را کامل و نیکو گردان و ما را به هیچیک از خلقخود وامگذار که بر سر ما منت گذاردوَتَفَضَّلْ عَلَیْنا بجَمیعِ حَوایِجِنا لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَابْدَاْبِاباَّئِنا وَاَبْناَّئِنا؛وبرما تفضل فرما به برآوردن تمام حاجت‌هاى دنیاوآخرت ما و آغاز کن در تمامآنچه ما براى خودمان از توخواستیم براى پدران و فرزندانمانوَجَمیعِ اِخْوانِنَا الْمُؤْمِنینَ فى جَمیعِ ما سَئَلْناکَ لاِنْفُسِنا یااَرْحَمَ؛و همه برادران مؤ من ما اى مهربانترینالرّاحِمینَ اَللّهُمَّ اِنّا نَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظیمِ وَمُلْکِکَالْقَدیمِ اَنْ؛مهربان‌ها خدایا از تو خواهیم به حق نام بزرگت و فرمانروایى دیرینه‌اتکهتُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَغْفِرَ لَنَا الذَّنْبَالْعَظیمَ اِنَّهُ لا؛درود فرستى بر محمد و آل محمد و اینکه بیامرزى براى ما گناه بزرگ ما را کهبهراستىیَغْفِرُ الْعَظیمَ اِلا الْعَظیمُ اَللّهُمَّ وَهذا رَجَبٌ الْمُکَرَّمُالَّذى اَکْرَمْتَنابِهِ؛نیامرزد بزرگ را مگر شخص بزرگ. خدایا این ماه رجب است که گرامى است و همانماهى است که ما را بدان گرامى داشتهاَوَّلُ اَشْهُرِ الْحُرُمِ اَکْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَیْنِ الاُْمَمِ فَلَکَالْحَمْدُ یا ذَاالْجُودِ؛نخستین ماه محترمى است که ما را از میان همه امت‌ها بدان گرامى داشتى پسستایش خاص تو است اى صاحب جودوَالْکَرَمِ فَاَسْئَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِالاْعْظَمِ الاْجَلِّ الاْکْرَمِ؛و بزرگوارى پس از تو خواهیم بدین ماه و به حق نام اعظم و ...... و اجل اکرمتوالَّذى خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فى ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ اِلىغَیْرِکَ اَنْ تُصَلِّىَ؛که آنرا آفریدى و در سایه‌ات مستقر گردید و آن نام از تو به دیگرى نرسد کهدرود فرستىعَلى مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَیْتِهِ الطّاهِرینَ وَاَنْ تَجْعَلَنا مِنَالْعامِلینَ فیهِ؛بر محمد و خاندان پاک او و قرار دهى ما را از کسانى که در اینماهبِطاعَتِکَ وَالاْمِلینَ فیهِ لِشَفاعَتِکَ اَللّهُمَّ اهْدِنا اِلىسَواَّءِ السَّبیلِ؛به طاعت تو عمل کنیم و آنانکه در این ماه آرزوى شفاعت تو را دارند خدایا مارا به راه راست راهنمایى فرماوَاجْعَلْ مَقیلَنا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقیلٍ فى ظِلٍّ ظَلیلٍ وَمُلْکٍ جَزیلٍفَاِنَّکَ؛و قرار ده جایگاه ما را در نزد خود بهترین جایگاه در سایه همیشگى رحمتت وسلطنت باعظمتت زیرا که توحَسْبُنا وَنِعْمَ الْوَکیلُ اَللّهُمَّ اقْلِبْنا مُفْلِحینَ مُنْجِحینَغَیْرَ مَغْضُوبٍ؛ما را کافى هستى و نیکو وکیلى هستى خدایا ما را برگردان به حال رستگارى وکامیابى که نه در زمره غضب شدگان باشیمعَلَیْنا وَلا ضاَّلّینَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ اَللّهُمَّاِنّى اَسئَلُکَ؛و نه از جمله گمراهان به رحمتت اى مهربان‌ترین مهربانان خدایا از توخواهمبِعَزاَّئِمِ مَغْفِرَتِکَ وَبِواجِبِ رَحْمَتِکَ السَّلامَةَ مِنْ کُلِّاِثْمٍ وَالْغَنیمَةَ؛به حق وسائل حتمى آمرزشت و به آن رحمتت که بر خویش واجب کردى که مرا از هرگناهى سالم دارىمِنْ کُلِّ بِرٍّ وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ وَالنَّجاةَ مِنَ النّارِاَللّهُمَّ دَعاکَ الدّاعُونَ؛و از هر نیکى بهره‌مند سازى و به بهشتم برسانى و از آتش دوزخ نجاتم بخشىخدایا خوانندگان تو را خواندندوَدَعَوْتُکَ وَسَئَلَکَ السّاَّئِلُونَ وَسَئَلْتُکَ وَطَلَبَ اِلَیْکَالطّالِبُونَ؛و من نیز خواندمت و درخواست کنندگان از تو خواستند و من نیز از تو خواستم وجویندگان از تو جویا شدندوَطَلَبْتُ اِلَیْکَ اَللّهُمَّ اَنْتَ الثِّقَةُ وَالرَّجاَّءُ وَاِلَیْکَمُنْتَهَى الرَّغْبَةِ فِى؛و من هم تو را جویا شدم خدایا تویى مورد اعتماد و امید و بسوى تو است آخرینمرحله میل و اشتیاق درالدُّعاَّءِ اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاجْعَلِ الْیَقینَفى قَلْبىدعاء؛ خدایا درود فرست بر محمد و آلش و بنه یقین را در دلموَالنُّورَ فى بَصَرى وَالنَّصیحَةَ فى صَدْرى وَذِکْرَکَ بِاللَّیْلِوَالنَّهارِ؛و روشنى در دیده‌ام و خیرخواهى در سینه‌ام و ذکر خود را در شب وروزعَلى لِسانى وَرِزْقاً واسِعاً غَیْرَ مَمْنُونٍ وَلا مَحْظُورٍفَارْزُقْنى؛بر زبانم و روزى وسیع بى منت و بى مانعى روزیم گردانوَبارِکْ لى فیما رَزَقْتَنى وَاجْعَلْ غِناىَ فى نَفْسى وَرَغْبَتىفیما؛و در آنچه نصیبم کرده‌اى برکت ده و بى‌نیازى مرا در نفس خودم قرار ده واشتیاقم را بدانچهعِنْدَکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.پس به سجده برو وبگوی اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذىهَدانا لِمَعْرِفَتِهِ وَخَصَّنا بِوِلایَتِهِ وَوَفَّقَنا لِطاعَتِهِ؛ستایش خاص خدایى است کهما را به معرفت خویش راهنمایى کرد و به دوستى خویش مخصوص گردانید و به طاعتشموفق داشت خدا را شکر.سپس صد مرتبهشُکْراً شُکْراًگفته شود.پس سر از سجود بردار و بگوی اَللّهُمَّ اِنّى قَصَدْتُکَ بِحاجَتىوَاعْتَمَدْتُ؛خدایا من براى حاجتم تو را قصد کردم و درموردعَلَیْکَ بِمَسْئَلَتى وَتَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِاَئِمَّتى وَسادَتىاَللّهُمَّ انْفَعْنا؛خواسته‌ام بر تو اعتماد کردم و به وسیله پیشوایان و سرورانم بهسوى تو روآوردمخدایابِحُبِّهِمْ وَاَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْوَاَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فى؛به دوستى ایشان مارا سودمند کن ودر جایگاه آنها واردمان کن و همنشینى ایشانرا روزى ما گردان و در زمره آنان ما را داخل بهشت گردانزُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.به رحمتت اى مهربان‌ترین مهربانان.